กินน้ำอัดลมบ่อย... "กระดูกพรุน" จริงไหม? หรือเป็นแค่คำขู่ของผู้ใหญ่?
"หมอครับ แม่ผมชอบบ่นว่าอย่ากินน้ำอัดลมเยอะ เดี๋ยวแก่ไปกระดูกพรุน กระดูกผุหมด... จริงๆ แล้วมันเกี่ยวกันไหมครับ? หรือแม่แค่ไม่อยากให้ผมอ้วนเฉยๆ?"
นี่คือคำถามยอดฮิตที่หมอเจอบ่อยพอกับเรื่องข้อเข่าเลยครับ
ความเชื่อที่ว่าน้ำอัดลมกัดกระดูก อาจจะฟังดูน่ากลัว (เหมือนที่เราเคยเห็นการทดลองเอากระดูกไก่ไปแช่น้ำอัดลมแล้วเปื่อย) แต่ในร่างกายคนเรา กลไกมันซับซ้อนกว่านั้นครับ
วันนี้หมอจะมาอธิบายให้ชัดเจนว่า "น้ำอัดลม" เป็นผู้ร้ายตัวจริง หรือแค่แพะรับบาปในคดีกระดูกพรุนกันแน่?
ตัวการที่น่าสงสัย: "กรดฟอสฟอริก" (Phosphoric Acid)
ในน้ำอัดลม โดยเฉพาะ "น้ำดำ" (Cola) จะมีส่วนผสมของ กรดฟอสฟอริก เพื่อแต่งรสซ่าและเปรี้ยว
ประเด็นคือ ร่างกายเราต้องการสมดุลระหว่าง "แคลเซียม" และ "ฟอสฟอรัส" ครับ
- ถ้าเราได้รับฟอสฟอรัส (จากน้ำอัดลม) มากเกินไป... ร่างกายจะพยายามรักษาสมดุล โดยการ "ดึงแคลเซียมออกจากกระดูก" เพื่อมาจับคู่กับฟอสฟอรัสแล้วขับทิ้งออกไป
- ผลลัพธ์: มวลกระดูกอาจจะบางลงได้ ถ้าดื่มในปริมาณที่มากเกินพอดี และต่อเนื่องเป็นเวลานาน
"คาเฟอีน" (Caffeine) ก็มีส่วนเอี่ยว?
ในน้ำอัดลมหลายชนิดมีคาเฟอีนผสมอยู่ครับ ซึ่งคาเฟอีนมีฤทธิ์ขับปัสสาวะอ่อนๆ และอาจทำให้ร่างกาย "ขับแคลเซียมออกมาทางปัสสาวะ" เพิ่มขึ้นเล็กน้อย (แต่ปริมาณที่ขับออกถือว่าน้อยมากครับ ถ้าเรากินแคลเซียมชดเชยเพียงพอ ก็แทบไม่มีผลกระทบ)
เหตุผลที่สำคัญที่สุด: "การแทนที่" (Displacement)
จริงๆ แล้ว ปัญหาใหญ่ที่สุดอาจไม่ได้อยู่ที่ "สารในน้ำอัดลม" โดยตรงครับ แต่อยู่ที่ "พฤติกรรมการกิน" คนที่ติดน้ำอัดลม มักจะ "ดื่มน้ำอัดลม แทน นม"
- เมื่อกระเพาะเต็มไปด้วยน้ำหวาน ก็จะอิ่มและไม่ดื่มนม หรือกินอาหารที่มีประโยชน์
- ร่างกายจึงขาดแคลเซียมสะสมเรื้อรัง ไม่ใช่เพราะน้ำอัดลมไปกัดกระดูก แต่เพราะ "ไม่ได้เติมแคลเซียมเข้าคลัง" ต่างหากครับ
งานวิจัยเขาว่ายังไง?
การศึกษาจาก Framingham Osteoporosis Study พบว่า ผู้หญิงที่ดื่มน้ำอัดลมชนิดน้ำดำ (Cola) เป็นประจำทุกวัน มีความหนาแน่นของมวลกระดูกสะโพก "ต่ำกว่า" คนที่ไม่ดื่ม อย่างมีนัยสำคัญ (แต่ผลนี้กลับไม่ชัดเจนในผู้ชาย และไม่ชัดเจนในน้ำอัดลมสีใส)
ใครที่ต้องระวังเป็นพิเศษ?
- ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน: เพราะฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ช่วยปกป้องกระดูกหมดไปแล้ว กระดูกจะบางลงเร็วมาก ถ้ายิ่งดื่มน้ำอัดลมเยอะ ก็เหมือนเร่งความเสื่อม
- เด็กและวัยรุ่น: เป็นช่วง "นาทีทอง" ในการสะสมมวลกระดูก (Bone Bank) ถ้าช่วงนี้เอาแต่กินน้ำอัดลม ไม่กินนม... โตไปกระดูกจะไม่แข็งแรง และเสี่ยงพรุนเร็วตอนแก่
- คนที่ไม่กินแคลเซียม: ถ้าคุณไม่กินนม ไม่กินผักใบเขียว แต่กินน้ำอัดลม... อันนี้เสี่ยงเต็มๆ ครับ
ทางสายกลาง: ดื่มยังไงให้กระดูกยังยิ้มได้?
ไม่ได้ห้ามดื่มเด็ดขาดนะครับ ชีวิตยังต้องการความหวานและความสดชื่นบ้าง แต่ควรปรับตามนี้:
- ดื่มพอหายอยาก: วันละไม่เกิน 1 แก้ว หรือสัปดาห์ละ 2-3 ครั้ง ไม่ใช่ดื่มแทนน้ำเปล่า
- อย่าทิ้งนม: ต้องมั่นใจว่าในแต่ละวัน คุณได้รับแคลเซียมเพียงพอ (นม 1-2 แก้ว หรือปลาเล็กปลาน้อย) เพื่อชดเชยส่วนที่เสียไป
- เลือกสีใสดีกว่า: ถ้าติดความซ่า ลองเปลี่ยนจากน้ำดำมาเป็นน้ำสีใส (Lemon-lime) เพราะมักจะไม่มีกรดฟอสฟอริก (แต่ระวังเรื่องน้ำตาลและเบาหวานแทนนะครับ!)
บทสรุป
การดื่มน้ำอัดลม "มากเกินไป" มีส่วนทำให้กระดูกบางลงได้จริงครับ โดยเฉพาะในผู้หญิงและคนที่ขาดแคลเซียม แต่ไม่ได้น่ากลัวถึงขั้นดื่มปุ๊บกระดูกผุปั๊บ
กุญแจสำคัญคือ "ความสมดุล" ครับ ถ้าคุณทานแคลเซียมพอ ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การดื่มน้ำอัดลมบ้างเป็นครั้งคราว ไม่ใช่เรื่องคอขาดบาดตายครับ แต่ถ้า "ขาดนม แล้วถมด้วยน้ำอัดลม" อันนี้กระดูกพรุนถามหาแน่นอนครับ
บทความนี้ให้ข้อมูลทั่วไป หากอาการไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์
สามารถปรึกษาปัญหากระดูกและข้อ หรืออาการปวด ได้ที่ ผศ.นพ.ธนินนิตย์ ลีรพันธ์ (หมอเก่ง) ผู้เชี่ยวชาญโรคกระดูกและข้อ สอบถามปัญหาโรคกระดูกและข้อ ปวดหลัง ปวดคอ ปวดเข่า ปวดไหล่ กระดูกพรุน ได้ครับ 📱 Line ID: @doctorkeng
#น้ำอัดลมกระดูกพรุน #กระดูกพรุน #แคลเซียม #ดูแลกระดูก #หมอเก่งกระดูกและข้อ #DoctorKeng
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น